پرتال بازرگانی و تجارت

در عصر جدید مبادلات و تجارت به سرعت پیشرفت کرده است. این مبادلات در سطح شهروندان عادی گرفته تا سطح کلان و پیچیده به صورت بین المللی می باشد. بدین منظور دفاتر و شرکت های متنوعی به وجود آمده اند و به صورت رسمی و قانونی فعالیت خود را انجام می دهند. نمونه ای از این دفاتر، دفتر های بازرگانی می باشند. این دفاتر به شکل سهامی خاص یا مسِئولیت محدود به منظور تجارت فعالیت می کنند. بازرگانان در این دفاتر برای انجام فعالیت های خود بایستی کارت بازرگانی داشته باشند.

وظایف شرکت های بازرگانی

• انجام خرید.
• فروش.
• توزیع.
• صادرات و واردات کلیه ی کالاهای مجاز بازرگانی.
• اخذ و اعطای نمایندگی شرکت در کلیه ی نمایشگاه ها و سمینارها و همایش های داخلی و خارجی.
• ترخیص کالا از گمرکات داخلی و بین المللی.
• گشایش اعتبارات و ال سی نزد بانک ها.
• اخذ و اعطای نمایندگی هایمجاز بازرگانی.
• شرکت در نمایشگاه ها و غرفه آرائی.
• اخذ وام و تسهیلات از کلیه بانکها و موسسات مالی و اعتباری.

انواع شرکت های بازرگانی

شرکت های بازرگانی بر اساس میزان مسئولیت شرکاء به 4 گروه تقسیم می شوند :

• شرکت های سرمایه ای

در شرکت های سرمایه ای، مسئولیت شرکاء محدود به سرمایه آن ها در شرکت است و شامل شرکت های سهامی ( عام و خاص ) و شرکت های با مسئولیت محدود می شوند.

• شرکت های شخصی

در این شرکت ها، مسئولیت شرکاء نامحدود است و در نتیجه تعهدات مالی شرکت به همه دارایی و اموال شرکاء سرایت می نماید. مانند شرکت های تضامنی و نسبی

• شرکت های مختلط

در این گونه شرکت ها، مسئولیت بعضی از شرکاء محدود به سرمایه آن ها و مسئولیت عده دیگر نامحدود است که شرکاء دسته اول را شرکای عادی و شرکاء دسته دوم را شرکای ضامن می گویند. مانند شرکت های مختلط سهامی و شرکت های مختلط غیرسهامی

• شرکت های کمیتی

در شرکت های کمیتی که با هدف رفاه اعضا تشکیل می شود، تعداد شرکاء زیاد بوده و هیچ مسئولیتی نیز ندارند ، مانند شرکت های تعاونی تولید ، مصرف ، اعتبار ، وام و روستایی.

 

اقسام شرکت های بازرگانی

قانون تجارت ایران در ماده 20، شرکت های تجاری را بر 7 قسم و به شرح ذیل احصاء نموده است :

شرکت های سهامی
شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.شرکت سهامیشرکت بازرگانی محسوب می شود .ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.
ماده 4 لایحه اصلاح قانون تجارت می گوید : ” شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود :
نوع اول – شرکت های سهامی عام هستند که موسسین آن ها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می کنند.
نوع دوم- شرکت های سهامی خاص هستند که تمام سرمایه آن ها در موقع تاسیس منحصراَ توسط موسسین تامین گردیده است.”
2. شرکت تضامنی
شرکت تضامنی شرکتی است که مسئولیت شرکاء در آن محدود به سرمایه نیست بلکه چون به اعتبار شخصیت شرکاء تشکیل می شود، مسئولیت نامحدود است و شرکاء مسئول کلیه قروض و تعهدات شرکت ، علاوه بر سرمایه می باشند.
3.شرکت با مسئولیت محدود
طبق ماده 94 قانون تجارت : ” شرکت بامسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است . ”
4.شرکت مختلط غیر سهامی
شرکت مختلط غیرسهامی شرکتی است که برای امور تجاری در تحت نام مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود، بدون انتشار سهام ،تشکیل می شود. ( ماده 141 ق. ت )
5.شرکت مختلط سهامی
شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص، بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می گردد. ( ماده 162 ق. ت )
6.شرکت نسبی
شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری تحت عنوان و اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل می شود و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند .
7.شرکت تعاونی تولید و مصرف
بنا بر ماده 2 قانون شرکت های تعاونی ( ق. ش. ت ) ، شرکت  تعاونی شرکتی است متشکل از اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس انداز تشکیل می شود.

در این مقاله آموزش بازرگانی به سراغ تعریف اتاق بازرگانی رفته ایم. اتاق بازرگانی نهادی است که مهمترین وظیفه آن توسعه ی اقتصادی کشور است بدین منظور این تشکل بستری فراهم می آورد که بازارگانان یک منطقه برای مثال استان تهران، به راحتی بتوانند با یکدیگر در ارتباط باشند و امور خود را هماهنگ کنند، از طرفی این نهاد به گونه ای شکل گرفته است  تا از تولیدات داخلی و صادرات حمایت کند بدین منظور خدماتی به بازارگانان و تولید کنندگان ارائه می دهد، برای مثال صدور گواهی مبداء، صدور کارت بازرگانی و غیره.

در این تشکیلات بازرگانان و صاحبان صنایع طی جلساتی برای هماهنگی فعالیت های خود و گرفتن امتیازاتی از دولت به نفع خود تلاش می کنند.

دولت اختیارات فراوانی به این نهاد داده است تا کارهای دولت با راحتی بیشتری انجام شود.

مهمترین فعالیت های اتاق بازرگانی

مهمترین وظایف قانونی اتاق ایران با داشتن ۳۴ اتاق در تمامی استان‌ها و برخی شهرهای کشور عبارت است از:

• ارائه کننده ی نظرات مشورتی به قوای سه گانه در زمینه ی امور بازرگانی و صنعت و معدن
• ایجاد بستری مناسب برای بازرگانان و صاحبان صنایع و معدن و کشاورزی تا امور خود را هماهنگ کنند و با یکدیگر همکاری کنند به گونه ای که قوانین جاری مملکت اجرا شود
• ایجاد اتاق های بازرگانی مشترک به منظور ارتباط با اتاق های بازرگانی دیگر کشور ها براساس سیاست های کلی نظام
• تشکیل نمایشگاه‌های داخلی و خارجی مربوط به فعالیت‌های بازرگانی، صنعتی، معدنی و کشاورزی اتاق با مجوز رسمی و در چهارچوب سیاست های نظام
• نمایش و بازاریابی کالاهای صادراتی ایران در دیگر کشور ها و کمک به شرکت های تجاری برای شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی
• ایجاد بستری مناسب برای سرمایه گذاران خارجی برای افزایش تولید به خصوص کالاهای صادراتی
• ایجاد و اداره مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی برای انجام فعالیت های اتاق بازرگانی
• صدور کارت عضویت و کارت بازرگانی برای فعالان اقتصادی کشور
• سازماندهی اتحادیه‌های صادراتی و وارداتی و سندیکاهای تولیدی و خدماتی
• برگزاری دوره‌های کاربردی در رشته‌های بازرگانی، صنعتی، معدنی و خدماتی
• تشکیل اتاق‌های مشترک با کشورهای دوست برای ایجاد ارتباط و هماهنگی لازم با دیگر کشور ها 
• بررسی و حکمیت در مورد مسایل بازرگانی داخلی و خارجی اعضاء از طریق مرکز داوری اتاق
• تایید اعتبار گواهی مبدأ که تضمین کننده اعتبار کیفیت و مشخصات کالاهای صادراتی است.

 

اتاق مشترک بازرگانی

این اتاق ها و کمیته های مشترک میان ایران و کشور مقصد (برای مثال اتاق بازرگانی ایران – ترکیه ) برای ایجاد ارتباط بازرگانی راحت تر با دیگر کشور ها و ایجاد زمینه برای سرمایه گذاری های خارجی برای تولیدات داخلی و شناساندن کالاهای صادراتی به کشور مقصد می باشند. از جمله مهمترین وظایف این تشکیلات عبارت اند از:

1- معرفی کالاهای صادراتی به کشور مقصد برای شناختن بهتر کالا و بازاریابی آن 

2- سهولت گرفتن ویزا برای بازرگانان

3- معرفی بازرگانان به اتاق بازرگانی مقصد

ارکان اتاق ایران

به موجب ماده 6 قانون اتاق بازرگانی و صنایع و معادن جمهوری اسلامی ایران ارکان اتاق ایران به شرح ذیل می باشد:

1- شورای عالی نظارت: متشکل از وزاری بازرگانی ، امور اقتصادی و دارایی ، صنایع و معادن و کشاورزی ، رییس سازمان و موسسه استاندارد و رئیس و دو نایب رئیس اتاق بازرگانی می باشد. وظایف شورای عالی نظارت عبارتست از:
الف- بررسی و تصویب آیین نامه مربوط به نحوه عضویت در هر یک از اتاق ها و تعیین حدود آن به پیشنهاد هیأت رئیسه.
ب- سیاست گذاری و تعیین خط مشی های کلی اتاق ها و نظارت عالی بر اجرای صحیح آن ها در قالب قوانین و مقررات مربوطه
ج- رسیدگی به پیشنهادات و شکایات اتاق ها در خصوص کیفیت فعالیت و نحوه بهبود امور آن ها

2- هیأت نمایندگان : متشکل از منتخبین اتاق های سراسر کشور و نمایندگان سندیکاها و اتحادیه های وابسته می باشد که برای مدت چهار سال انتخاب می گردند. 

3- هیات رئیسه

4- دبیر کل

اتاق ایران بر اساس قانون، مدیریت دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی را بر عهده دارد. این اتاق ۶۰ نماینده دارد که ۴۰ نماینده آن از بخش خصوصی و ۲۰ نماینده آن از طرف دولت انتخاب می‌شوند.

ارکان اتاق شهرستان ها

حوزه فعالیت اتاق شهرستان محدود به حدود تعیین شده در قانون تقسیمات کشوری است و اتاق شهرستان ها دارای شخصیت حقوقی بوده و در امور اداری و مالی خود بر اساس مقررات مربوطه مستقر می باشد. به موجب ماده 7 ارکان اتاق شهرستان عبارت است از :

1- هیأت نمایندگان

2- هیأت رئیسه

نکته در خصوص اتاق شهرستان ها :

1- تأسیس اتاق در شهرستان هایی که حداقل 25 عضو می باشند بلامانع است.

2- تهران مانند سایر شهرستان ها دارای اتاق مستقل بوده و حوزه فعالیت و شرح وظایف آن با بقیه اتاق ها یکسان است.

صندوق‌های مغفول مانده

یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که کمتر به آن توجه شده است تأسیس صندوق‌های غیردولتی توسعه صادرات است. در اردیبهشت 1380 هیأت وزیران آیین‌نامه تأسیس صندوق‌های غیردولتی توسعه صادرات و نحوه حمایت از آن را مصوب کرد. این صندوق‌ها به مؤسساتی اطلاق می‌شود که توسط تشکل‌های صادراتی وابسته به اتاق بازرگانی، اتاق تعاون یا مجامع امور صنفی و نظایر آنها (اتحادیه‌ها، انجمن‌ها، سندیکاهای صادراتی) به یکی از اشکال مذکور در قانون تجارت یا قانون تعاون با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا تعاونی منحصرا برای کمک به توسعه صادرات کالاها یا خدمات اعضا تشکل‌های صادراتی تاسیس می‌شوند.

هرچند هر تشکل صادراتی تنها می‌تواند به تشکیل یک صندوق مبادرت کند.

مساله صندوق‌های غیردولتی جز در چند بخش مانند مشتقات نفتی هیچ گاه به موفقیت چندانی دست پیدا نکرد و امروز این وظیفه در اتاق به صورت کامل فراموش شده است.

ایجاد بنگاه های صادراتی

از دیگر وظایف اتاق می‌توان به ایجاد بنگاه‌های بزرگ صادراتی اشاره کرد. بر اساس قانونی که در سال 1386 به تصویب رسید برای توسعه شبکه‌ها و خوشه‌های صادراتی اتاق اجازه ایجاد بنگاه‌های بزرگ صادراتی را دارد. همچنین همین قانون اجازه صندوق غیردولتی توسعه صادرات غیرنفتی، شرکت مدیریت صادرات، کنسرسیوم صادرات، خوشه صادراتی و شبکه صادراتی را داده است.

از دیگر امتیازات در بخش تجارت می‌توان به نظارت بر اساسنامه مرکز توسعه صادرات ایران، ایجاد مراکز تجاری در خارج از کشور، حضور در روابط خارجی و نمایندگی‌های سیاسی، تعیین نرخ کالاها و خدمات وارداتی، دریافت آمار ثبت سفارش، کنترل واردات و بازارشکنی و موارد بسیاری اشاره کرد.

همکاری‌ های دولتی اتاق بازرگانی

بخش دیگری از وظایف اتاق به مسائل کارشناسی در مسائل اقتصادی کشور مربوط می‌شود مانند کارشناسی در مراکز داوری، مسائل تخصصی قوه قضاییه و مواردی از این دست. همچنین بر اساس قانون بعضی از کارهای دولت باید با همکاری اتاق انجام شود که از جمله آنها می‌توان به اصلاح قوانین محیط تجارت، تهیه اطلاعات و آمار، همکاری توسعه دولت الکترونیک و رسیدگی به اعتراض مودیان مالیاتی و مودیان تامین اجتماعی است.

از سوی دیگر بحث روابط بین‌الملل مطرح است. بر اساس همین قوانین اتاق‌ های مشترک و کمیته‌های مشترک شکل گرفته‌اند. همچنین شرکت در سمینارها و کنفرانس‌ها براساس قانون بر عهده هیأت‌های اتاق بازرگانی گذاشته شده است.

اما یکی از بخش‌هایی که کمتر به آن پرداخته شده بحث شناسایی بازارهای صادراتی و همچنین تشکیل نمایشگاه‌های تخصصی و بازرگانی داخلی و خارجی است.

صنایع و ترغیب به سرمایه‌گذاری

برخلاف بحث بازرگانی که بیشتر مباحث اجرایی مطرح است در بحث‌های صنعتی بیشتر مباحث مربوط به ترغیب برای سرمایه‌گذاری و حمایت مطرح می‌شود. مصوبه وزیران در مرداد 1383 با استناد به اصل 138 قانون اساسی بحث حمایت از سرمایه‌گذاری استانی را مطرح می‌کند که یکی از دستگاه‌های ذی‌ربط اتاق بازرگانی است.

اما مهم‌ترین قانونی که به سود اتاق بازرگانی در بخش صنایع مطرح شد قانون حمایت از صنایع و جلوگیری از تعطیلی کارخانه‌ها بود که در سال 1343 به تصویب رسید و نماینده اتاق صنایع و معادن ایران در هیاتی که برای این موضوع در نظر گرفته شده بود حضور داشت. در آن زمان اتاق بازرگانی از اتاق صنایع و معادن جدا بود و پس ادغام این 2 اتاق شاهد انتقاد این اختیارات به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران بودیم.

اتاق و ساماندهی بازرگانان

بخش دیگری از وظایف قانونی اتاق به مسائل ساماندهی بازرگانان مربوط می‌شود. رسیدگی به مسائل بازرگانی داخلی و خارجی، حل اختلافات بازرگانان با اعضا و سایر متقاضیان، کمیته انضباطی، داوری دعاوی بازرگانی، ارائه کارت بازرگانی و عضویت، تعلیق حق تجارت متخلفان ازجمله این مراحل است.

همچنین بر اساس قانون بحث رتبه‌بندی بازرگانان بر عهده اتاق بازرگانی است. این موضوع قانونا نیاز به سنجش اعتبار دارد که طبیعتا می‌تواند در مباحث تجارت خارجی و همچنین ارائه تسهیلات بسیار کمک حال سرمایه‌گذاران باشد. از طرف دیگر بحث آموزش نیز بر اساس قانون اتاق بازرگانی بر عهده اتاق گذاشته شده است. در کنار این موارد بحث ارائه خدمات برای تسهیل تجارت مطرح است.

این موضوع دارای 2 بخش ارائه اسناد بین‌المللی و حمل و نقل است. بر همین اساس صدور، تفریغ و تایید اسناد بر عهده اتاق قرار داده است. همچنین در بحث حمل و نقل نیز کارنه تیر و گواهی مبدا را اتاق بازرگانی صادر می‌کند و اتفاقا بخشی از درآمد خدماتی اتاق بازرگانی از همین جا تامین می‌شود.

تشکل های عضو اتاق بازرگانی

از دیگر وظایف اتاق بحث مربوط به تشکل‌های عضو اتاق، تهیه فهرست ملی تشکل‌های اقتصادی و جلوگیری از فعالیت موازی تشکل‌ها در صادرات غیر نفتی است. همچنین پس از اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی 11 عنوان مشورتی برای اتاق در نظر گرفته شد.

در بحث مقررات زدایی و تسهیل سرمایه‌گذاری نیز شاهد تصویب 13 قانون درباره حمایت از اتاق بازرگانی هستیم که از جمله آن ها :

 

• اعلام قیمت کالاهای انحصاری غیردولتی

• بازنگری و تسهیل و اصلاح مقررات

• تجارت و سرمایه‌گذاری

• شناسایی مقررات مزاحم

• اصلاح مقررات صدور پروانه فعالیت

 

• تجارت و سرمایه‌گذاران است

در نهایت در سال‌های اخیر بحث مقابله با فساد، ارتقا سلامت اداری و در سال‌های اخیر موارد مربوط به امور کشاورزی به وظایف اتاق بازرگانی اضافه شده است. همچنین با تصویب قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار موارد مربوط به اصلاح قوانین به وظایف اتاق اضافه شد.

هرچند لیست وظایف اتاق هیچگاه به همین تعداد محدود نشد و موارد دیگری چون شورای گفت و گو، نظام مشاوره مدیریت، قراردادهای بانکی الگو و قراردادهای الحاقی در سال‌های اخیر به وظایف اتاق بازرگانی افزوده شده است.

بازرگانی چیست؟

بازرگانی عبارت از داد و ستد میان نمایندگان اقتصادی می باشد . معمولاً بازرگانی به مبادله ی کالا ، خدمات و یا هر چیز با ارزشی ، بین مشاغل یا اشخاص می پردازد. از منظر وسیع ، ملت ها علاقه مند هستند که با ایجاد شغل و تولید کالاها و خدمات مفید ، تجارت را به گونه ای بهبود بخشند که رفاه شهروندان را تقویت کند.

 

مفهوم بازرگانی

بازرگانی معمولاً به خرید و فروش کالاها و خدمات، توسط سازمان های در مقیاس بزرگ اشاره دارد. خرید یا فروش یک کالای منفرد توسط یک مصرف کننده به عنوان معامله تعریف شده است ، در حالی که بازرگانی به کلیه معاملات مربوط به خرید و فروش آن کالا در یک اقتصاد اشاره دارد. بازرگانی بیشتر در سطح بین المللی انجام می شود و نشان دهنده ی خرید و فروش کالا بین ملت ها است.

 فعالیت های بازرگانی با مدیریت صحیح می توانند به سرعت سطح زندگی یک ملت را ارتقاء داده و جایگاه خود را در جهان افزایش دهند. با این حال اگر مدیریت در اجرای بازرگانی مناسب نباشد، مشاغل بزرگ می توانند بیش از حد قدرتمند شوند و این مسئله اصلا به نفع شهروندان عادی نیست. بسیاری از کشورها در زمینه ی ارتقاء و مدیریت بازرگانی ها، آژانس های دولتی تاسیس کرده اند. مانند وزارت بازرگانی که در اکثر کشور ها وجود دارد.

سازمان های بزرگ به عنوان عضوی از یک تشکیلات بزرگ با صدها کشور دیگر، بازرگانی را در مرزها تنظیم می کنند. به عنوان مثال ، سازمان تجارت جهانی قوانینی را برای تعرفه های مربوط به واردات و صادرات کالا بین کشورها وضع کردند. این قوانین برای تسهیل تجارت و ایجاد بستری مناسب برای کشورهای عضو در نظر گرفته شده است.

 

نکته های کلیدی:

• بازرگانی به مجموع خرید و فروش کالاها و خدمات توسط سازمانهای بزرگ اشاره دارد.
• بازرگانی الکترونیکی نوعی از بازرگانی است که در آن کالاها بصورت الکترونیکی از طریق اینترنت فروخته می شوند.

 

ظهور بازرگانی الکترونیکی

ایده ی بازرگانی در حال گسترش بوده است تا این که بشر در قرن 21 به بازرگانی الکترونیکی دست پیدا کرد. بازرگانی الکترونیکی هرگونه معامله ی بازرگانی و یا تجارتی که شامل انتقال اطلاعات مالی از طریق اینترنت است را توصیف کند. بازرگانی الکترونیکی برخلاف بازرگانی سنتی ، به مصرف کنندگان فردی امکان می دهد ارزش کالاها و خدمات را بدون وجود هیچ مانع و واسطه ای مبادله کنند.

بازرگانی الکترونیکی نحوه ی رفتار اقتصاد را تغییر داده است. در گذشته ، واردات و صادرات یک کشور ، موانع محاسباتی زیادی را هم از طرف خریدار و هم از طرف فروشنده به وجود آورده بود. این شرایط محیطی را ایجاد کرده است که فقط شرکت های با مقیاس بزرگ می توانستند از مشتریان صادراتی بهره مند شوند. اکنون با ظهور اینترنت و تجارت الکترونیکی ، صاحبان مشاغل کوچک این فرصت را دارند که  مشتریان بین المللی را بازاریابی کرده و سفارشات بین المللی را انجام دهند.

شرکت هایی از هر شکل و اندازه می توانند در تجارت بین المللی شرکت کنند. شرکت هایی که صادرات را مدیریت می کنند با فراهم کردن زمینه ی فروش بین المللی به مشاغل کوچک داخلی کمک می کنند. این شرکت ها با شناسایی خریداران بین المللی و شرکت های داخلی، به مشاغل کوچک کمک می کنند. بازرگانان کالاها را مستقیماً از یک تولید کننده داخلی یا خارجی خریداری می کنند و سپس کالاها را بسته بندی می کنند و آنها را به عنوان یک نهاد جداگانه می فروشند و با این کار سود بیشتری دارند.